In de zesde klas van de lagere school had ik
les van meester Warnaar. Meester Warnaar was erg streng maar kon prachtig
vertellen. Bijbelverhalen. Ik herinner me nog hoe hij de dialoog tussen Eva en
de slang in het paradijs tot leven bracht. En hoe Eva – verleid door de mooie
praatjes van de slang – uiteindelijk de befaamde hap van de appel nam en daarmee de mensheid
voorgoed uit het paradijs dreef. Ik proefde bij wijze van spreken de appel en was
helemaal in de ban.
Ik was niet speciaal dol op meneer Warnaar.
Helemaal niet eigenlijk. Maar wel op zijn verhalen! Het was de beste manier om
mij stil en aandachtig te krijgen. Was dat zijn doel? Of ging het om de
boodschap uit de Bijbel? Of allebei? In ieder geval werden wij makke schaapjes
in de klas.
Met een goed verteld verhaal krijg je je
luisteraars in de ban. Rasvertellers en goede acteurs kennen het: als je een
goed en krachtig verhaal vertelt, hangen de mensen aan je lippen. Dat kan een
ongeëvenaard en verslavend gevoel geven. Je hebt dan namelijk macht. Met je
verhaal ben je ín het hoofd en het hart van de luisteraar beland. Een plek waar
de verbeelding aan de macht is en waar – als je het goed doet – overtuigingen
kunt beïnvloeden.
Storytelling en Corporate Stories worden in
organisaties ingezet met als doel het vergroten van invloed. Logisch. Je wilt
er bepaalde effecten mee bereiken. Meer klanten, meer verbinding, andere koers…
Maar het feit dat beïnvloeden het doel is, maakt het vertellen van het verhaal gelijk
ook niet ongevaarlijk.
Een verhaal goed vertellen vergroot je
mogelijkheid tot beïnvloeding, maar daarmee ook je macht. Dat betekent dat je
je verantwoordelijkheid moet nemen. Want je kunt met hetzelfde middel mensen
manipuleren. In je eigen belang. Om iemand geld afhandig te maken, iemand te ontslaan,
mensen angst aan te jagen of mensen om de tuin te leiden. Kijk maar wat er nu in de politieke campagnes gebeurt.
Aan de andere kant: een goed verhaal 'goed' vertellen kan mensen in hun kracht zetten en de weg wijzen. Het kan perspectief
bieden en hoop. Het kan enthousiasme teweeg brengen en mensen aanzetten tot
handelen.
Wat betekent dat eigenlijk voor de Corporate
Story?
De 7 wetten voor een goede corporate Story
1. Er zit een duidelijke belofte in. Het
verhaal helpt de mensheid en de wereld een beetje vooruit. Het vertelt hoe we
er een betere en gezondere, duurzame wereld van kunnen maken. Het verhaal is daarom
idealistisch en visionair en biedt hoop. (En het zet niet aan tot haat, angst of
onverdraagzaamheid)
2. Het verhaal is anekdotisch, beeldend
en specifiek, met voldoende beelden en details, zodat de verbeelding van de
luisteraar (lezer) wordt gestimuleerd. (Het generaliseert niet, het kent geen
abstracties)
3. Het verhaal volgt narratieve
wetmatigheden. Dat wil zeggen: er is een held, een obstakel wat geslecht moet
worden, een begunstigde partij en een Hoger Doel.
4. Het verhaal vertelt een
geschiedenis met een plot. Dat wil zeggen het vertelt een serie aaneengeregen
gebeurtenissen die door hun ordening een betekenisvolle samenhang krijgen.
5. Het verhaal kan kort en simpel
worden samengevat. Het past makkelijk op 1 A4tje. Een te lang uitgesponnen
verhaal verveelt de luisteraar of lezer. Het betekent dat het nog onvoldoende
pointe (of plotstructuur) heeft.
6. Het verhaal is uniek en
tegelijkertijd universeel. Dat wil zeggen: op het eerste gezicht is dit een
nieuw, authentiek en volstrekt origineel verhaal, maar als je beter kijkt, zie
je dat het een universeel oermotief kent. Bijvoorbeeld: hoe slimheid het wint
van domme kracht, of hoe vele handen het werk lichter maken, hoe boontje om
zijn loontje kwam of hoogmoed voor de val…
7. Het verhaal is menselijk,
herkenbaar en humoristisch.
Verhalen kunnen je om de tuin leiden of je tot
een mak schaap maken. Daarom rust er een grote verantwoordelijkheid op de
schouders van de verhalenmakers. Macht die niet verankerd zit in een groot
gevoel van verantwoordelijkheid of die niet gereguleerd wordt door ethiek kan
eindigen in een verhaal zoals dat van Eva en de slang. De slang plant de
twijfel in haar hoofd en daarmee verjaagt hij haar uit het paradijs. Maar denk
ook aan het verhaal van Macbeth, van Icarus, van koning Midas. Zo veel verhalen
die ons waarschuwen voor het gevaar van mooie praatjes.
Wil je meer weten over hoe je verhalen vindt,
componeert en vertelt op een manier dat je mensen vooruit help en in hun kracht
zet?
Hoe je zo’n verhaal vindt en componeert kun je
leren. Meer hierover op het volgende blog. Of kijk vast op
